Wie heeft er nou nog een vertaler nodig…

Bijna iedereen is bekend met de websites en vertaalprogramma’s op Internet. Er zijn zelfs tegen zeer redelijke prijzen kleine vertaalcomputertjes te koop. Dus waarom zou je nog veel geld uitgeven aan een menselijke vertaler?

Ondanks die nieuwe ontwikkelingen heeft iedereen die wel eens zo’n computervertaling gelezen heeft, zoals bijvoorbeeld de handleiding bij die prachtige nieuwe LCD televisie, waarschijnlijk ook gedacht dat zo’n menselijke vertaler zo gek nog niet is. Want dan blijkt dat vertalen echt een vak is. Om een goede vertaler te zijn moet je niet alleen enorme schriftelijke taalbeheersing hebben, maar ook een brede belangstelling, uitgebreide algemene ontwikkeling, deskundigheid op een groot aantal gebieden en vooral kennis van, en begrip voor, de soms bijna niet te overbruggen verschillen tussen taalgebieden. Het letterlijk vertalen van woorden en die dan in de juiste volgorde zetten is niet voldoende. Begrijpt u het als u ergens zou lezen: “Now comes the monkey out of the sleeve?”. Als u Nederlands van origine bent en een redelijke beheersing van de Engelse taal heeft zult u er waarschijnlijk wel om kunnen lachen – voor u is het een grappige vertaling van de oude uitdrukking “Nu komt de aap uit de mouw”. Maar voor een Engelsman is het een volstrekt onbegrijpelijk stukje tekst. En een Nederlandse lezer die toevallig geen Engels spreekt kan er ook geen touw aan vastknopen.

Iemand die Duitstalig is denkt bij een “handy” aan een mobiele telefoon, terwijl een Engelsman het vooral “handig” vindt. In het Frans is een “demande” gewoon een verzoek, geen vereiste, zoals een Engelse vertaler het ooit eens verkeerd interpreteerde. En zelfs in landen waar men min of meer dezelfde taal spreekt kunnen verschillen in betekenis tot misverstanden en problemen leiden. Wat te denken van “chips” – bestel dit in Engeland en je krijgt een bord patat, vraag er om in de USA en je krijgt krokant gebakken aardappelschijfjes. Soms kunnen taalfouten echter ook zeer ernstige gevolgen hebben. Het leed zou bijvoorbeeld niet te overzien zijn als een verpleegster bij de dosering van een geneesmiddel 40 eenheden denkt te verstaan, terwijl de behandelend arts 4 bedoelt.

Taal is ons meest belangrijke en meest subtiele communicatiemiddel. Om teksten echt te begrijpen is het ontleden van de zin en de woorden opzoeken in een woordenboek niet voldoende. De context moet kloppen - wat is er eerder gebeurd en gezegd, welke informatie is er al bekend voor het nieuwe “bericht” ontvangen wordt? Een computer kan zulke vragen niet beantwoorden. Zelfs de meest geavanceerde systemen zijn niet in staat om een natuurlijke, vloeiende, correcte vertaling te maken van meer dan de meest eenvoudige zinnen. Een computer weet niet hoe de wereld in elkaar zit, heeft geen taalgevoel en dus ook geen tekstbegrip. En ook al zijn er tegenwoordig systemen die een redelijk begrijpelijke ruwe versie van een vertaling kunnen produceren, er is nog steeds een menselijke redacteur nodig die de tekst bewerkt en zonodig herschrijft.

Aansprakelijkheid:

Ik vervul iedere opdracht naar mijn beste kunnen. Ik kan echter niet volledig garanderen dat er geen misverstanden of verwarring kan ontstaan waardoor fouten in een tekst of vertaling kunnen optreden, omdat taal nu eenmaal altijd onderhevig is aan interpretatie. Ik ben dan ook niet aansprakelijk voor enige compensatie als u enig verlies lijdt als gevolg van een fout. Klachten dienen binnen tien werkdagen na ontvangst van het uitgevoerde werk schriftelijk te worden ingediend. Zie hiervoor eveneens mijn algemene voorwaarden.